Με τους όρους πυρκαγιά- πυρασφάλεια – πυροπροστασία εννοούμε το σύνολο των μέτρων που προβλέπονται από τη νομοθεσία κάθε χώρας κατά την μελέτη και κατασκευή ενός κτηρίου και αποβλέπουν αφενός στην πρόληψη του κινδύνου εκδήλωσης φωτιάς στο κτίριο και αφετέρου στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς σε περίπτωση που αυτή εκδηλωθεί. Ωστόσο μέτρα πυροπροστασίας λαμβάνονται σε οχήματα, πλοία, αεροπλάνα και κτίρια κ.α.
Κατά το σχεδιασμό κτηρίων οι επιστήμονες που αναλαμβάνουν την μελέτη και τη κατασκευή του όπως αρχιτέκτονας, πολιτικός μηχανικός, μηχανολόγος μηχανικός, τοπογράφος μηχανικός, γεωλόγος κ.α. μεταξύ των άλλων αντιμετωπίζουν και το θέμα της πρόληψης και αντιμετώπισης της πιθανότητας εμφάνισης πυρκαγιάς. Τα μέτρα αφορούν στην παθητική και ενεργητική πυροπροστασία των κτηρίων.
Με τη παθητική πυροπροστασία αποβλέπουμε στον έλεγχο της εξάπλωσης της πυρκαγιάς και στην έγκαιρη εκκένωση του κτιρίου από όσους βρίσκονται μέσα σε αυτό κατά την εκδήλωση της πυρκαγιάς. Τα μέτρα παθητικής πυροπροστασίας αποτελούν την δομική πυροπροστασία του κτιρίου και είναι ενσωματωμένα στην αρχιτεκτονική και στατική σχεδίαση και κατασκευή του κτιρίου.
Με την ενεργητική πυροπροστασία αποβλέπουμε στην αντιμετώπιση και καταστολή της πυρκαγιάς σε περίπτωση που αυτή εκδηλωθεί. Τα προβλεπόμενα από τον μελετητή (μηχανολόγος μηχανικός) μέτρα αφορούν τον εξοπλισμό και τις προγραμματισμένες ενέργειες που ενεργοποιούνται αν εμφανιστεί και κατά την διάρκεια της πυρκαγιάς.
Στα μέτρα παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας περιλαμβάνονται τα εξής κάτωθι:
· μέτρα για μη εξάπλωση της πυρκαγιάς εντός του κτιρίου
· μέτρα για μη εξάπλωση της πυρκαγιάς εκτός του κτιρίου
· η επάρκεια και αντοχή των δομικών στοιχείων του κτιρίου στην πυρκαγιά για κάποιο χρονικό διάστημα ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη εκκένωσή του
– κατάλληλη σχεδίαση των οδεύσεων διαφυγής και των εξόδων κινδύνου
· τοποθέτηση φορητών μέσων πυρόσβεσης (πυροσβεστήρες)
· τοποθέτηση συστήματος πυρανίχνευσης
· τοποθέτηση χειροκίνητου συστήματος συναγερμού (κομβία συναγερμού)
· τοποθέτηση μονίμου υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου (πυροσβεστικές φωλιές)
· τοποθέτηση συστήματος καταιονητήρων (sprinklers)
Συχνά οι μελέτες αποκλίνουν από τις τελικές κατασκευές και επίσης τα μέτρα παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας είτε δεν έχουν εφαρμοστεί είτε δεν επαρκούν για το κτήριο.
Στη δεύτερη περίπτωση ειδικά ενδέχεται τα μέτρα να επαρκούσαν όταν το κτήριο παραδόθηκε για χρήση αλλά με τη πάροδο του χρόνου και με τις ανθρώπινες επεμβάσεις / παρεμβάσεις, τα αρχικά μέτρα να μην επαρκούν πλέον λόγω των αλλαγών που έχει υποστεί το κτήριο.
Έτσι ο ανθρώπινος παράγοντας με την άγνοια, την αμέλεια, την αβλεψία, τη παράλειψη, τη παράβλεψη, τη παράβαση, η τη παραβίαση των κανόνων ασφαλείας, των ανθρώπινων ορίων και των ορίων αντοχής του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού κ.α παραγάγουν πάντοτε ζημιές που μπορούν να εξελιχθούν σε πυρκαγιές.
Μια έρευνα ζημιών κτηρίου λόγω των παραπάνω περιπτώσεων απεικονίζει την αποδεικτική δύναμη της έκθεσης του πραγματογνώμονα αφού συνεκτιμά σε ευθεία και πλάγια σχέση ένα σύνολο επιστημών: όπως φυσική, μηχανική, δομοστατική, αρχιτεκτονική, μηχανολογία, ηλεκτρολογία, πυρασφάλεια, χημεία κ.α.
Επιπροσθέτως με τη χρήση ειδικών μηχανημάτων όπως θερμοκάμερες, υγρασιόμετρα, scanners για δομικές κατασκευές καθώς και τη χρήση αφενός εξειδικευμένων χημικών δεικτών αφετέρου σχετικών εξειδικευμένων εργαστηρίων, Αρχών και ερευνητικών κέντρων, τα στοιχεία και αποτελέσματα της ζημίας αποδεικνύονται με αποτέλεσμα η αποδεικτική δύναμη της έκθεσης του πραγματογνώμονα να ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό και την καθιστά ισχυρό αυτοτελές αποδεικτικό στοιχείο.